Small is Unsustainable?

Alternative Food Movement in the Low Countries, 1969-1990

Abstract

This article analyses how the alternative food movement in the Low Countries successfully promoted the ideal of small-scale production and consumption since the 1970s. This history highlights an interpretation of sustainability which addressed global problems by a return to the local. Operating on a small scale enabled the alternative food movement to bridge the gap between social and environmental concerns. Although alternative food remained marginal within the quickly expanding agricultural sector of both Belgium and the Netherlands, the movement enlarged its reach through eco-labels and cooperation with large retail chains. As a result, small-scale practices could not be maintained. In the Netherlands, the alternative food movement subsequently emphasised the environment, whereas the social dimension was more pronounced in Belgium. Small-scale production and consumption became firmly entrenched as ideals, but, in practice, the balance between social, environmental, and economic concerns that activists had hoped for, moved out of reach.

Dit artikel analyseert hoe de alternatieve voedselbeweging in de Lage Landen succesvol het ideaal van kleinschalige productie en consumptie op de kaart zette sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw. Het artikel gaat dieper in op een variant van duurzaamheid waarin mondiale problemen werden geadresseerd door een terugkeer naar het lokale. Kleinschaligheid bood de alternatieve voedselbeweging een kans om ecologische en sociale bekommernissen te verbinden. Hoewel alternatieve voeding marginaal bleef in de snel intensiverende landbouwsector in België en Nederland, vergrootte de alternatieve voedselbeweging haar bereik door middel van eco-keurmerken en samenwerkingen met grote winkelketens. Hierdoor kwam kleinschaligheid echter onder druk te staan. Terwijl de beweging in Nederland het milieu vooropstelde, lag in België meer nadruk op het sociale belang van lokale productie. Hoewel kleinschaligheid als ideaal stevig verankerd bleef, raakte de verhoopte balans tussen aandacht voor het milieu, sociale verhoudingen en economische belangen in de praktijk buiten bereik.