Het lot van psychiatrische patiënten in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog: Een reviewartikel over de studie van Eveline Buchheim en Ralf Futselaar: Uit zorg verdreven. Het Nederlandse Krankzinnigenwezen tijdens de Tweede Wereldoorlog (Boom 2023).

Cecile aan de Stegge; Lucie Beaufort; Rense Schuurmans; John  Stienen

doi:10.51769/bmgn-lchr.19498

Author(s)

Cecile aan de Stegge Zelfstandig onderzoeker
Lucie Beaufort Zelfstandig onderzoeker
Rense Schuurmans Zelfstandig onderzoeker
John Stienen Zelfstandig onderzoeker

DOI:

https://doi.org/10.51769/bmgn-lchr.19498

Abstract

In the study Uit zorg verdreven. Het Nederlandse Krankzinnigenwezen tijdens de Tweede Wereldoorlog (Expelled from Care: Dutch Asylums for the Mentally Ill During the Second World War), Eveline Buchheim and Ralf Futselaar analyse the mortality rates among patients in Dutch psychiatric institutions during the German Occupation (1940-1945). Using patients’ age and the duration of their stay in 4 selected facilities out of a total of 30 institutions, they attribute the dramatic increase in patient mortality during the war to changing admission policies that favoured the old and infirm. However, we found no evidence for this interpretation in the archives of the institutions that we researched ourselves. From our analysis, we conclude that several external factors are more plausibly linked to the increase in mortality. Especially the forced mass evacuations of several institutions imposed by the occupying forces had a strong impact, leading to an overall worsening of living conditions in the institutions, which resulted in overcrowding, poor nutrition and greatly increased tuberculosis mortality.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Cecile aan de Stegge, Zelfstandig onderzoeker

Cecile aan de Stegge volgde een opleiding tot psychiatrische verpleegkundige (1978- 1982) en studeerde aansluitend Westerse wijsbegeerte en Beleid in de gezondheidszorg aan de Universiteit Leiden (1988). Nadien werkte zij als beleidsmedewerker verpleegkunde in psychiatrische inrichtingen en bij de Raad voor Volksgezondheid & Zorg. Zij promoveerde op een onderzoek naar de ontwikkeling van het beroep van psychiatrisch verpleegkundige in Nederland (Universiteit Maastricht 2012). De laatste vijf jaar werkte zij aan de afdeling verpleegkunde van de Faculteit voor Gezondheidszorg van Hogeschool Leiden. Zij publiceerde over de manier waarop in de Nederlandse psychiatrie werd getracht om zo min mogelijk mechanische dwangmiddelen toe te passen op patiënten en over de invloed van factoren als sekse en klasse op de beroepsontwikkeling van psychiatrisch verpleegkundigen. E-mail: cecileaandestegge@ gmail.com.
Lucie Beaufort, Zelfstandig onderzoeker

Lucie Beaufort studeerde Nederlands en Geschiedenis aan de Universiteit Leiden (1986) en had een ambtelijke carrière bij de Rijksoverheid op het gebied van Cultuur en Onderwijs. Zij publiceerde over de ontstaansgeschiedenis van de Nederlandse Staatsprijs voor Letterkunde, over het lot van patiënten uit de inrichtingen in Delft en Heemstede tijdens de Tweede Wereldoorlog en (samen met John Stienen) over het Apeldoornsche Boschtransport van 22 januari 1943. Zij werkt thans aan een boek over de patiënten en personeelsleden in het voormalige Apeldoormsche Bosch. E-mail: l.beaufort55@gmail.com.
Rense Schuurmans, Zelfstandig onderzoeker

Rense Schuurmans studeerde Geschiedenis in Leiden (1980) en studeerde af op de enorme invloed van de klacht van een patiënte (1892) op het tot stand komen van een nieuwe inrichting nabij Den Haag. Min of meer tegelijkertijd volgde hij ook de opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige en oefende dit beroep vervolgens zijn hele verdere leven uit, zij het dat hij dit werk lange tijd heeft gecombineerd met schrijven over psychiatrische geschiedenis, met veel oog voor het perspectief van de patiënten. Hij werkte tot zijn achtenzestigste in Lentis (rechtsopvolger van Dennenoord) als verpleegkundige en verpleegkundig manager en heeft veel gepubliceerd en lesgegeven over de geschiedenis van Dennenoord en bijgedragen aan het behoud van het erfgoed daarvan. Ook schreef hij over Groot Bronswijk in Wagenborgen. E-mail: schuurmansvelde@gmail.com.
John Stienen, Zelfstandig onderzoeker

John Stienen studeerde Technische Bedrijfskunde aan de TU Eindhoven (2002). Hij werkt sedert 2003 in beleidsfuncties bij de Rijksoverheid, met tussen 2008 en 2011 een detachering bij de Europese Commissie. Thans is hij senior beleidsmedewerker bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Sedert 2009 ligt zijn passie echter bij het uitvoeren van historisch en archiefonderzoek in Nederland, België, Oekraïne, Servië en de Verenigde Staten. Hij publiceerde over gevangenschap en mortaliteit onder Servische krijgsgevangenen in Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog, over Oekraïens nationalisme, over wat er gebeurde in de psychiatrische inrichting Groot Graffel tijdens de Tweede Wereldoorlog en (samen met Lucie Beaufort) over het Apeldoornsche Boschtransport van 22 januari 1943. E-mail: jstienen@ hotmail.com.