Winkelen als bevrijding? Vrouwen en stedelijke ruimte in Amsterdam, 1863-1913

Authors

  • Jan Hein Furnée

DOI:

https://doi.org/10.18352/bmgn-lchr.10042

Keywords:

History, Low Countries, Netherlands, Belgium, gender, women's history, shopping

Abstract

Shopping as Liberation?: Women and Urban Space in Amsterdam, 1863-1913
In recent decades several historians have argued that the emergence of shopping as a leisure activity in the second half of the nineteenth century substantially enhanced women’s freedom of movement in public spaces and promoted female emancipation in general. Based on urban descriptions and digitised newspaper articles on nineteenth-century Amsterdam – on its main shopping street, the Kalverstraat, in particular – this article takes a more nuanced stance.

 

Shopping as a leisure activity was older in origin than is often assumed and to some extent was a male activity as well. While shopping, ladies encountered numerous factors that hampered their spatial mobility, from road debris, pawing, mugging, the presence of prostitutes to ‘moral harassment’ over exploited shop girls. Indeed, a single feminist framed the right to shop and to visit restaurants in an explicit discourse of ‘liberation’. However, to argue that shopping promoted female emancipation in general would suggest a too linear and monolithic approach.

This article is part of the special issue 'De Vrouw 1813-1913'.

 

In de afgelopen decennia hebben diverse historici betoogd dat de opkomst van het winkelen als vrijetijdsbesteding in de tweede helft van de negentiende eeuw de uithuizige bewegingsvrijheid van vrouwen uit de gegoede standen aanzienlijk heeft vergroot en hun emancipatie zo belangrijk heeft bevorderd. Op basis van stadsbeschrijvingen en gedigitaliseerde krantenartikelen over winkelen in Amsterdam – in de Kalverstraat in het bijzonder – neemt dit artikel enig gas terug.

 

Het winkelen als vrijetijdsbesteding had een oudere oorsprong dan vaak is verondersteld en was tot op zekere hoogte ook een mannenzaak. Winkelende dames werden op verschillende manieren in hun ruimtelijke bewegingsvrijheid belemmerd: door straatvuil, handtastelijkheden, straatroof, de aanwezigheid van prostituees of ‘morele kwellingen’ over uitgebuite winkelmeisjes. Zeker, een enkele feministe presenteerde het recht om ongestoord te winkelen en daarbij restaurants te bezoeken expliciet in een discours van ‘bevrijding’. Dat het winkelen de emancipatie van vrouwen in het algemeen vooruit hielp is echter te lineair en monolithisch gedacht.

 

Dit artikel maakt deel uit van het themanummer 'De Vrouw 1813-1913'.

Downloads

Download data is not yet available.

Downloads

Published

2015-06-17

How to Cite

Furnée, J. H. (2015). Winkelen als bevrijding? Vrouwen en stedelijke ruimte in Amsterdam, 1863-1913. BMGN - Low Countries Historical Review, 130(2), 92–122. https://doi.org/10.18352/bmgn-lchr.10042