Plaatsen van beschaafd vertier

Abstract

Plaatsen van beschaafd vertier [Places of civilised amusement] by Jan Hein Furnée, which appeared as a PhD thesis in 2007 and was adapted and extended into a book in 2012, is regarded by historians of the Low Countries as an impressive tour de force. In a stimulating manner Furnée demonstrates with this profound urban history that for the elite of The Hague leisure activities played an important role in acquiring status and maintaining their position. His study is based on extensive and systematic research into a great variety of sources, from census registers, membership lists of clubs and societies to address books. This gives the reader an extraordinarily detailed picture of the changing social relations in the upper echelons of society in The Hague in the latter half of the nineteenth century.

The sophisticated use of both qualitative and quantitative methods can serve as a model for other historians in the field of urban history. In a lively fashion Furnée shows that the inhabitants of The Hague grasped at all kinds of pastimes in order to distinguish themselves from others, and when possible to increase their own status through their participation in elegant societies, theatre visits or supporting the proposed zoo: but the book also makes statements about status and class, the history of gender and of politics at the end of the nineteenth century.

This review is part of the discussion forum 'Plaatsen van beschaafd vertier' (Jan Hein Furnée).

Plaatsen van beschaafd vertier van Jan Hein Furnée dat in 2007 als proefschrift en in 2012 bewerkt en uitgebreid als boek verscheen, staat onder historici van de Lage Landen bekend als een imponerende tour de force. Op prikkelende wijze laat Furnée in deze diepgravende stadsgeschiedenis zien dat vrijetijdsbesteding voor Haagse elites een belangrijke rol speelde in standsvorming en handhaving van hun positie. Zijn studie is gebaseerd op uitgebreid en systematisch onderzoek van veelsoortige bronnen, van volkstellingsregisters, ledenlijsten van verenigingen en sociëteiten tot adresboeken. Hierdoor krijgen we een buitengewoon gedetailleerd beeld van de veranderende sociale verhoudingen in de toplagen van de Haagse samenleving tijdens de laatste helft van de negentiende eeuw.

Het verfijnd gebruik van zowel kwalitatieve als kwantitatieve methoden kan een model zijn voor andere historici die zich op het terrein van urban history begeven. Furnée laat op kleurrijke wijze zien dat Hagenaren allerlei vertier aangrepen om zich van anderen te onderscheiden en waar mogelijk hun eigen status te verhogen, door hun participatie in deftige sociëteiten, het bezoek aan de schouwburg of steun aan de nieuw op te richten dierentuin. Maar ook doet het boek uitspraken over stand en klasse, gendergeschiedenis en de politieke geschiedenis aan het einde van de negentiende eeuw.

Deze recensie maakt deel uit van het discussiedossier 'Plaatsen van beschaafd vertier' (Jan Hein Furnée).